📝📝شش برنامه سعادت بخش از امیر المومنان علی(ع)
✍ غلامرضا رضایی تربقان
حضرت علی (ع) شش برنامه به فرزندش امام حسین(ع) یاد می دهد که اجرای آن برنامه ها فقط در شأن مردمی است که از پاکی روح و تقوی بهره مند بوده و استعداد مبارزه با هوای نفس را داشته باشند. اجرای این برنامه ها قسمت مهمی از سعادت دنیا و آخرت انسان را تأمین میکند و چه بسیار مردمی که در مقابل این شش برنامه قرار گرفته و می گیرند، اما به خاطر سستی اراده و ضعف نفس از پیاده کردنش سرباز می زنند و در نتیجه دنیا و آخرت خویش را تباه می نمایند. سود و بهره این شش برنامه نصیب کسانی است که مالک نفس خود هستند و از ضعف اراده و تنبلی و کسالت فراری هستند.
🔰امیر مؤمنان علی (ع) به فرزندش امام حسین (ع) خطاب میکنند و می فرمایند:
۱_ به هنگام ثروت و نداری خویشتن دار باش و برای خدا تقوی پیشه کن و از آلوده شدن به برنامه های شیطانی ثروت یا بدبختی های فقر بپرهیز.
۲ _هنگام خشنودی و خشم فقط حق گو باش و از لغوگویی، بیهوده سخن راندن خود را حفظ کن.
۳_ میانه روی را در زمان داشتن و نداشتن مراعات کن.
۴_ با دوست و دشمن به عدالت رفتار کن.
۵_ به هنگام شادابی از اجرای برنامه های مثبت باز نایست.
۶_ در حال ناراحتی و راحتی از خداوند بزرگ
راضی باش.
نقل است که از علی (ع) پرسیدند پول یعنی چه؟ امام فرمود؛ یعنی ریشه تمام شهوات و در جای دیگر در نهج البلاغه فرمود: «مال، پیشوای تبهکاران است.»
بدون تردید نظر امام متوجه آن بی خبرانی است که پول در دست آنان وسیله هر نوع جنایت و خیانت به حوزه انسانیت است.
اما فقر نیز زائیده پلیدی و گناه است و هنگام روی آوردنش اگر انسان دارای تقوی نباشد به هر ذلت و بدبختی تن داده و به خراب کردن دنیا و آخرت خود بر خواهد خواست.
ثروتمند در برابر ثروت باید شکرگذار حق باشد و شکر او به این است که مال را از خرج شدن در مسیر غیر خدا حفظ کند و زیادی مال را مطابق با قانون الهی خرج کرده و سعی کند مشکلات دیگران را با آن حل کرده و فقیر باید بر نداشتن، صبر و حوصله کند و به حداقلی که در زمان فقر دارد قناعت نماید.
در قرآن برای ثروتمندان شاکر و برای فقیر صابر اجر بی نهایت معین شده و هر دو در صورت مبارزه با گناه و خطرات ثروت و فقر به بهشت جاودان بشارت داده شده اند.
در قسمت دوم کلام امام علی(ع) آمده که هنگام آرامش و خشم جز سخن حق مگو و زبان را از گفتن برنامه ناصواب نگهدار.
انسان به وسیله زبان در پرتگاه سقوط قرار می گیرد و اگر مواظبت نکند گرفتار کلمات زشت، فحش، بیهوده گویی، دروغ، غیبت، تهمت و غیره می گردد.
در قرآن فرو برندگان خشم و خاموش کنندگان آتش غضب و گذشت کنندگان را نیکوکار دانسته و محبت بی نهایت الهی را نسبت به آنان اعلام نموده است. در سوره آل عمران آیه ۱۳۴ می فرماید: خشم نیرومندترین علت برای قرار دادن زبان در مدار گناه و مخالف با خداست.
امام ششم فرمودند؛ یاران نزدیک حضرت عیسی (ع) به آن حضرت عرض کردند چه برنامه ای در تمام برنامه ها شدیدتر و سخت تر است فرمود
خشم خداوند. گفتند چگونه خود را از خشم الهی دور برداریم و به چه وسیله خویش را از غضب الهی حفظ کنیم؟ فرمودند: با پرهیز از عصبانیت و خشم. گفتند: علت و مبدأ خشم در انسان چیست؟ پاسخ داد: برتری جویی و تکبر و زورگویی و کوچک شمردن مردم.
حضرت علی(ع) فرمودند؛ خشم شدید مسیر گفتار را برگردانده و ریشه استدلال را قطع می کند و فکر را پریشان می نماید و فرمودند؛ نیرومندترین مردم کسی است که با کمک حوصله اش بر خشمش فائق آید.
و در سومین برنامه امام علی (ع) به فرزندش فرمودند؛ در هنگام داشتن ثروت و چه در وقت نداری از نظر خرج و مصرف انسانی میانه رو باش. از افراط و تفریط چشم بپوش و در وقت نداری آن چنان مکن که سختی و تنگدستی بر تو فشار آورد و برایت ایجاد زبان و ضرر کند. بهترین مسیر در هر برنامه میانه روی است.
و در چهارمین برنامه امام(ع) آمده در برابر دوست و دشمن به عدالت برخیز. در حق دوست به خاطر محبت و انسی که به او داری از حدود معین شده مگذر و در برابر دشمن به خاطر دشمنی اش تجاوز روا مدار.
🔰امام علی(ع) در وصیتش در شب بیست و یکم رمضان پنج نکته درباره قاتلش بیان می کند به این مضمون؛
۱_ فرزندان من یک نفر به من ضربت زد پس از من از بپا کردن فتنه بپرهیزید و دست به خون مردن نیالائید. نگونید چون علی(ع) کشته شد باید به قصاص خون پر قیمت او مردم را بکشیم.
۲_ در برنامه قصاص فقط شخص قاتل را در نظر بگیرید و برنامه دیگر نداشته باشید.
۳_اگر من به خاطر ضربت او از دنیا رفتم قصاص جایز است ولی اگر مرگم علت دیگری داشت حق کشتن او را ندارید.
۴_هنگام قصاص مواظب باشید که او یک ضربت به من زد شما نیز یک ضربت به او بزنید.
۵_ پس از مرگ قاتل از جدا کردن اعضا بدن او پرهیز کنید که پیامبر (ص) از مثله کردن منع نمود ولو لاشه سگ آزاری.
با کمال تأسف باید گفت زندگی امروز بشر پر از ظلم و بیداد است نمونه آن در فلسطین که ملتی را از بین می برند و از حیات و هستی محروم می کنند اجرای عدالت نسبت به دوست و دشمن لازمه زندگی یک انسان است و منهای نیروی تقوی و خویشتن داری بزرگداشت عدل میسر نیست.
امام(ع) در پنجمین سفارش خود فرزند عزیزش را به کوشش و فعالیت تشویق می کند و او را از تعطیل کردن برنامه های مثبت چه هنگام نشاط و چه وقت کسالت بر حذر می دارد.
نشاط و خوشی گاهی انسان را به مرز غفلت و بی خبری می کشاند و از پیاده کردن نقشه های حق و اجرای برنامه ها پر سود باز می دارد.
نشاط و شادی گاهی همانند مستی انسان را از همه چیز بی خبر کرده و از مسیر الهی دور می کند و نیز سستی و تنبلی انسان را در چاه زیان و خسران می افکند و نمی گذارد آدمی به نتایج عالی برنامه های حق و حقیقت برسد.
ششمین برنامه امام(ع) خطاب به فرزندش که از اصول سعادت است به این مضمون است در سختی و در راحت به قضا و حکم و اراده و خواسته حق نسبت به خویش خشنود باش و دلت در حالت رنج و نشاط در برابر الله یک حال بیشتر نداشته باشد.
امام حسین (ع) کنار گودال قتلگاه گفت الهی رضا برضاک تسلیما لامرک.... پس از آن همه حوادث و مصائب این گونه گفت. ائمه(ع) با خشنودی از قضای الهی و احکامی که گاهی پیاده کردنش همراه با تحمل سخت ترین رنج ها و مصائب بود به اهداف عالیه رسیدند و با زندگی پاکشان آدمیان را به منازل فضیلت رهنمون گشتند.
✍ غلامرضا رضایی تربقان
🔹لینک کوتاه؛
https://gitionline.ir/?p=90675
🌐منبع خبر:
🔻نشریه آوای کاشمر _شماره587_صفحه5
🔻خبرگزاری گیتی آنلاین _کدخبر90675
به نام خدا